استخراج طلا از قطعات الکترونیکی
صنعت لوازم الکترونیکی روز به روز در حال پیشرفت است. همین امر باعث شده هر ساله حجم زیادی از وسایل الکترونیکی جدید تولید شود و تکنولوژی های قدیمی با سرعت بالایی از چرخه مصرف خارج شوند.
سرمایه گذاری در بازار طلا با آی سکه - کلیک کنید
میزان طلای موجود در ضایعات الکرونیکی
همانطور که گفتیم پسماند های الکترونیکی دارای فلزات سنگینی مثل جیوه سرب هستند.
استخراج غیر اصولی از این پسماند ها میتواند تاثیرات مخربی روی محیط زیست و سلامت انسان ها داشته باشد. چیزی حدود شصت عنصر شیمیایی از فلزات گران بها در ساخت محصولات الکترونیکی به کار می رود.
تعداد کمی از این فلزات مانند طلا، نقره، پلاتین، قلع، مس و… قابلیت بازیافت دارند. با این وجود بخش بزرگی از آن ها به مناطق دفع زباله می روند.
کشورهای در حال توسعه هم عمدتاً زباله های الکترونیکی خود را می سوزانند. این کار می تواند لطمه های زیادی به محیط زیست وارد کنند.
روش منطقی در برخورد با این زباله ها بازیافت آن ها و استخراج مجدد مواد با ارزش درون آنهاست.
پس برای جمع بندی می توان گفت بازیافت ضایعات الکترونیکی از دو جهت امری ضروری به شمار می رود:1) از ورود مواد سمی به جریان ضایعات شهری جلوگیری می کند. این ضایعات شامل مواد سمی مختلفی هستند. جیوه، سرب، قلع، کروم و کادمیم و می توانند باعث خطرات زیست محیطی مختلف شده و حتی آسیب های زیادی به افراد جامعه وارد کند. مثلاً فلزات گفته شده عواملی هستند که باعث می شود بیماری های کبدی، کلیوی، ریوی و ناتوانی های ذهنی در کودکان ایجاد شود.
2) جلوگیری کردن از اتلاف منابع با ارزش موجود در این قطعات: پیش از این هم اشاره کردیم که ضایعات الکترونیکی علاوه بر مواد سمی از مواد با ارزشی مثل طلا، پلاتین، پالادیوم، نقره، مس، آلومینیوم، فولاد و تعدادی پلیمر قابل بازیافت تولید شده اند. استخراج این مواد فرصت های اقتصادی زیادی در پی خواهد داشت.
نکته مهمی که در خصوص طلای موجود در این محصولات وجود دارد این است که میزان طلا و فلزات با ارزش به کار رفته در قطعات الکترونیکی مختلف، از گوشی های قدیمی و کامپیوتر ها و تبلت ها گرفته تا یخچال و ماشین لباسشویی متفاوت است و به عواملی مثل سن، مدل و روشهای بازیابی مورد استفاده بستگی دارد. بنابراین نمی توان گفت که در هر زباله الکترونیکی چه مقدار طلا وجود دارد.
بر طبق آمار منتشر شده از هر یک تن سنگ طلای استخراج شده از معادن چیزی بین ۲۰ تا ۳۰ گرم طلا استخراج می شود اما یک تن ضایعات تلفن همراه و قطعات کامپیوتری می تواند چیزی حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ گرم طلا به ما بدهد. البته در سال های اخیر و با کوچک تر شدن وسایل الکترونیکی و فشار بر تولید کنندگان برای ساختن وسایل الکترونیکی با طول عمر و دوام بیشتر این آمار با تغییرات مواجه شده است.
روش های استخراج طلا از ضایعات الکرونیکی
احتمالا بعد از خواندن نکات گفته‌شده به استخراج طلا از قطعات الکترونیکی فکر کرده اید اما باید توجه کنید که استخراج طلا از این قطعات کار ساده ای نیست و باید توسط افراد متخصص و یا با تجربه انجام بگیرد چراکه از مواد شیمیایی بسیار قوی و خطرناکی در این روند استفاده میشود و نداشتن دانش و تجهیزات مناسب میتواند باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیری شود.
در ادامه به معرفی روش های متفاوت استخراج طلا از لوازم الکترونیکی و توضیح مختصری از آن ها می پردازیم.
استخراج طلا با سوزاندن برد های الکترونیکی
تعدادی از قطعات الکترونیکی مثل آی سی ها فلزاتی دارند که درون مواد پلاستیکی قرار گرفته اند که اسید قادر نیست به داخل آن ها نفوذ کند. بنابراین ابتدا سوزانده و خاکستر شده و بعد وارد مرحله اسید کاری و تیزاب کاری می شوند.
برای سوزاندن این قطعات ابتدا آن ها را در یک سینی آهنی می ریزند و سپس به طور کامل می سوزانند و تبدیل به خاکستر می کنند. البته باید توجه کرد که اگر قطعات خیلی بزرگ بودند باید آن ها را به تکه های کوچکتر خرد کرد تا سوزاندن آسان تر شود.
بعد از مرحله خاکستر شدن قطعات خرد و آسیاب می شوند تا پودر یکدستی به دست آید. سپس این پودر را در اسید نیتریک حل می کنند.
البته روش بهتر این است که قبل از حل شدن در اسید نیتریک پودر را در جوهر نمک حل کنند تا ناخالصی های مس آهن و قلب در اسید حل شده و از آن جدا شوند.
استخراج طلا توسط سیانید
استفاده از سیانید یک روش بسیار مفید اما در عین حال بسیار خطرناک استخراج طلا است. زیرا آلودگی های محیط زیستی زیادی را دارد. سیانید با فلزات الکترونیکی پودر شده واکنش شیمیایی میدهند و باعث استخراج فلز زرد می شوند.
اسید کاری
این روش همان روشی است که افراد و کارگاه های کوچک از آن استفاده می کنند.
در این روش بردها و قطعات الکترونیکی با استفاده از ابزار آلاتی مثل سشوار صنعتی یا سیم چین از برد ها جدا می شوند و سپس هیدروکلریک اسید و اسید نیتریک به عنوان ماده شیمیایی مفید برای استخراج طلا و پلاتین از ضایعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
این محلول طلا را حل کرده و به ظرف زیرین انتقال می دهد. در ادامه مقداری اوره محلول اضافه می شود تا جوشش آن از بین برود.
روش smb
در این روش بی سولفات سدیم به قطعه مورد نظر اضافه می شود. افزودن این ماده رنگ محلول را تغییر می دهد و باعث رسوب پودر قهوه ای رنگی می شود. این پودر قهوه ای رنگ در واقع همان طلای ۲۴ عیار است.
در مرحله بعد محلول با آب شسته می شود تا پودر قهوه ای رنگ از آن جدا شود.
استخراج طلا به روش قالکاری (غالکاری)
این روش استخراج بازدهی بالایی دارد و بسیاری از افراد از آن استفاده می کنند
در این روش ضایعات الکترونیکی داخل کوره زغال ریخته می شود. در ادامه اکسید سرب، مس یا نقره و در برخی موارد هم بی سدیم کربنات به مواد اضافه می شود. این مواد می توانند فلزات گران بها مثل طلا را در خود جذب کنند. با این کار در واقع ضایعات و مواد مزاحم از ترکیب جدا می شود.
اکسید سرب هم باعث اکسید شدن فلزات پایه و جمع کردن این اکسیدها در خود میشود. ذوب شدن سرب و نقره در کوره زغال باعث میشود نقره به همراه سایر فلزات گران بها در کف کور ته نشین شود و سرب و مواد ناخالص در روی حوض آب شناور بماند. در پایان نقره حاوی فلزات گران بها از کوره خارج می شود. و پس از جدا شدن طلا، نقره، پلاتین و سایر فلزات گرانب ها هم از ترکیب جدا شده و بازیابی می شود.
این روش بازدهی بیشتری نسبت به روش های دیگر دارد.
روش های بیولوژیکی
در این روش از میکروارگانیسم ها برای بازیافت فلزات سنگین استفاده می شود. استفاده از میکروارگانیسم ها به جای روش های دیگر مانند سیانید، باعث کاهش چشمگیر میزان آسیب به محیط زیست و آلودگی های شیمیایی می شود.
استفاده از ژل کاغذ
این روش توسط برخی از محققان ژاپنی استفاده می شود. محققان ابتدا ژل کاغذ ساخته و آن را خشک می کنند و به صورت پودر می آورند.
مشاهده شده است که بعد از ذوب کردن زباله های صنعتی و افزودن ژل به این مایع، ژل میتواند ۹۰ درصد فلزات با ارزش را به خود جذب کنند. دلیل این توانایی وجود سلولز است که شکل غیر منظمی دارد و مواد شیمیایی می توانند به راحتی در قالب آن نفوذ کنند.
البته این دلیل اصلی و کامل برای مفید بودن ژل کاغذ نیست و دلیل اصلی آن همچنان ناشناخته است.
نقطه ضعف این روش در این است که فرآیند بسیار زمان بر است و حداقل به ۵ ساعت زمان نیاز دارد.
پودر کردن برد های الکترونیکی
در این روش بردهای الکترونیکی پودر شده و مواد فلزی و غیرفلزی موجود در آن ها توسط یک میدان مغناطیسی با ولتاژ بالا جداسازی می شوند. در ادامه با تقطیر شدن در محیط خلا مواد غیر فلزی به صورت قالب های کوچک به دست می آیند.
قسمت های غیر فلزی ای که در این روش به پودر تبدیل شده اند در دمای بالا خمیر می شوند. در ادامه با تزریق رزین به داخل قالب آن ها مواد سخت و مستحکمی شبیه بتن ساخته می شود که می تواند جایگزین مناسبی برای چوب باشند.