ارزش ریال در ۱۰۰ سال گذشته به چه اندازه کاهش یافته است؟
ارزش ریال در مقابل طلا حدود ۶ میلیون برابر شد
از زمان شروع استفاده از ریال در سال ۱۳۰۸ تا سال ۱۳۳۶، نظام ارزی دو یا چند نرخی در ایران وجود داشت که نرخ رسمی ارز براساس استاندارد طلا و برتون وودز تعیین می‌شد. از دهه ۱۳۱۰ به بعد، کنترل‌های ارزی تشدید شد و صادرکنندگان مجبور شدند ارز خود را با نرخ رسمی به بانک‌های تایید شده دولت بفروشند، در حالی که می‌توانستند گواهی‌های فروش ارزی را در بازار غیررسمی به واردکنندگان بفروشند. این باعث شد قیمت ارز صادرکنندگان به نزدیکی نرخ‌های غیررسمی برسد.
در دوره بیست ساله از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۶، نظام ارزی در ایران تک‌نرخی شد، اما در سال ۱۳۵۱ با فروپاشی برتون وودز، قیمت غیررسمی برای دلار شکل گرفت که از قیمت رسمی متمایز بود. در این زمان، نرخ ارز که در حدود ۷۶ ریال بود، در بازار غیررسمی به ۷۰ ریال کاهش یافت. با این حال، سیاست‌گذاران تلاش کردند نرخ رسمی را ثابت نگه دارند. این تفاوت بین نرخ رسمی و غیررسمی باعث شد در سال ۱۳۵۷، که همزمان با کاهش صادرات نفت بود، نظام چند نرخی برقرار شود.
تا سال ۱۳۷۰، تأمین ارز کالاهای اساسی از طریق صادرات نفت و با نرخ قبل از انقلاب ادامه داشت و صادرکنندگان غیرنفتی هم مجاز بودند ارز خود را در بازار غیررسمی به فروش برسانند.
در
سال ۱۳۷۰، با شروع جنگ ایران و عراق، نظام ارزی متحول شد. دولت ایران به دلیل نیاز مالی برای تأمین هزینه‌های جنگ، اقدام به تحریم ارز و کنترل‌های بیشتر در ارز داشت. این تحریم‌ها به تدریج منجر به تشکیل بازار سیاه ارز شد که قیمت دلار و سایر ارزها در آن تعیین می‌شد. در این بازار، قیمت ارز به شدت افزایش یافت و با نرخ رسمی تفاوت زیادی داشت.
با پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۸۸، تحریم‌ها در مرحله‌هایی تخفیف یافت و نظام ارزی نیز تغییر کرد. در سال ۱۳۸۹، قانون ارزی جدید به مجلس تقدیم شد و بر اساس آن نرخ ارز در بازار رسمی به نرخ آزاد نزدیک شد. این تغییرات در نظام ارزی همراه با تدابیر دیگری مانند تسهیلات وام ارزی به واردکنندگان و تنظیم سقف برای قیمت‌های کالاها و خدمات بود. با این حال، بازار سیاه ارز همچنان وجود داشت و قیمت ارز در آن بسیار بالا بود.
در سال‌های اخیر، نظام ارزی در ایران نیز تحت تأثیر تحریم‌های بین‌المللی و عوامل داخلی تغییراتی را تجربه کرده است. این تغییرات شامل تغییر در نرخ رسمی ارز، استفاده از مکانیزم‌های متفاوت برای تأمین ارز و تلاش برای کنترل ارزش ارز ملی در بازار است. با این حال، بازار سیاه ارز همچنان وجود دارد و تأثیر قابل توجهی بر روی نرخ ارز دارد.