تاریخچه ی سکه طلا
سکه طلا / انواع سکه های طلای رایج در ایران / معرفی سکه طلا بانکی / هر آنچه که درباره سکه طلا باید بدانید
تاریخچه ی سکه طلا
پیش از انقلاب
آی سکه iSekke - سکه طلا در زمان داریوش اول پادشاه هخامنشی به سالهای ۵۲۱ ۴۸۶ پیش از میلاد ضرب شد.
با ارزش ترین سکه در آن زمان دریک نام داشت که وزنی معادل ۴۱ گرم داشت و جنس آن از طلا بود.
شکل دیگر سکه، سیگل با وزن ۵.۶ گرم نقره بود. این سکه ارزشی معادل یک عدد گوسفند را داشت و هر ۲۰ سکه از آن برابر یک سکه طلا بود.
بعد از این دوران سکه های طلا با نام ها وزن ها و عیار های مختلف در ادوار مختلف ضرب شدند.
بعد از ورود ماشین ضرب سکه در سال ۱۲۹۳ ضرب سکه استاندارد سازی شد و سکه ها با عیار ۹۰۰ در هزار و واحد تومان ضرب شدند و وارد چرخه پولی ایران گشتند.
سکه های طلا با استاندارد امروزی از نظر قطر دایره و وزن سکه را در دوران پهلوی اول و سال ۱۳۱۰ خورشیدی شروع به ضرب کردند. این سکه ها از دوره پهلوی با نام سکه پهلوی شناخته می شدند.
آی سکه خرید اینترنتی سکه طلا پارسیان و شمش های طلا مناسب هدیه و سرمایه گذاری - برای دیدن قیمت لحظه ای سکه طلا و شمش های طلا کلیک کنید
سه نوع از سکه های ضرب شده در زمان پهلوی را می توانید در عکس های زیر مشاهده کنید:
بعد از انقلاب
بعد از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران سکه بهار آزادی با همان وزن و عیار اما طراحی متفاوت جایگزین سکه های پیشین شد.
سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۰ (طرح قدیم)
یک روی این سکه به نام علی بن ابیطالب بود که در آن نام علی سه بار با خط معقلی تزیینی درون یک شش ضلعی تکرار شده بود. در زیر این شش ضلعی عبارت بانک ملی ایران نوشته شده بود.
در سمت دیگر سکه تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا وجود داشت و در بالای آن عبارت اولین بهار آزادی نوشته شده بود. در زیر تصویر بارگاه هم تاریخ ۱۳۵۸ ضرب شده بود.
این سکه ها تا سال ۱۳۷۰ تولید می شدند و تنها تفاوتشان حذف کلمه اولین از سکه های دوره های بعد بود.
با مقایسه عکس بارگاه امام رضا در این سکه ها و سکه های دوران پهلوی می توان متوجه شد که طراحی سکه تقلیدی از سکه های پیشین است و تنها نوشتار روی آن تغییر کرده است.
سال ۱۳۷۰ تا کنون (طرح جدید)
شخصی به نام استاد جعفر نجیبی نوع جدیدی از سکه را طراحی کرد که ضرب آن از سال ۱۳۷۰ آغاز شد و تا زمان حال ادامه دارد.
این سکه ها با طرح جدید، معروف به سکه های امامی هستند نکته ای که در مورد این سکه ها وجود دارد این است که تمام سکه هایی که در سالهای ۸۷، ۸۸، ۸۹ و بعد از آن ضرب شدند با تاریخ ضرب سال ۱۳۸۶ می باشند. بانک مرکزی ادعا می کند که این کار را برای جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکه هایی با سال ضرب جدید انجام داده است.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با استناد بر ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سید روح‌الله خمینی موظف شد که تصویر پایه گذار و رهبر جمهوری اسلامی ایران را بر روی یک طرف سکه های بهار آزادی به شکل مناسبی نقش کند. بنابراین با پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی و با استناد بر بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا هیئت وزیران در تاریخ ۱۹ / ۳ / ۱۳۷۰ جلسه ای تشکیل دادند و مصوبه ای برای تغییر طرح سکه یک بهار آزادی ارائه دادند که تصویب شد.
متن این مصوبه به این شکل است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می شود ضرب نمایند.
۱) عیار طلا معادل ۹۰۰ در هزار
۲) وزن سکه معادل ۸۱۳۵۹۸ گرم
۳) قطر سکه معادل ۲۲ میلی متر
۴) یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام و قید سال ضرب (۱۳۷۰) در ذیل تصویر
۵) یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه السلام و قید عبارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در بالای تصویر و عبارت بهارآزادی در پایین تصویر
این مصوبه برای اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد.
بنابراین در دومین سال در گذشت روح‌الله خمینی طرح سکه تمام بهار آزادی به طور کامل تغییر کرد و پس از آن یعنی سال ۱۳۷۰ به بعد سکه ها بر اساس این مصوبه ضرب می شوند.
بعد از تغییر طراحی، اول سکه ها با نگاری از نیم رخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند. تعداد کمی از این سکه ها وجود دارد که ظاهراً به علت مورد تایید مسئولین وقت قرار نگرفتن آن ها است.
بعد از آن و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاری از سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین شد.
در سال ۱۳۷۰، سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار شد؛ سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره نیم رخ چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی.
لازم به ذکر است که سکه ها با قطع ربع و نیم دقیقاً مانند سابق ضرب می شوند و فقط نگاره بارگاه علی بن موسی الرضا از نظر طراحی کمی بهتر شده.
تفاوت دیگر سکه های بهار آزادی با سکه های طلای قاجار و پهلوی این است که در سکه های پیشین مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می شد؛ (مثلاً دو هزاری، پنج هزاری، ربع پهلوی و نیم پهلوی و…).
اما سکه های بهار آزادی تنها به درج عبارت بهارآزادی بسنده کرده اند و تشخیص نوع سکه؛ (یعنی ربع، نیم، یک و..) را به خریدار واگذار می کنند.
این رویکرد، رویکرد مرسومی به شمار نمی رود. کشورهایی که به طور رسمی اقدام به ضربه سکه طلا می کنند نه تنها مبلغ اسمی سکه را بر اساس واحد پول رسمی خود روی آن درج می کنند بلکه در سال های اخیر اقدام به درج عیار و وزن سکه هم روی سکه های خود کرده اند.
سه نوع سکه ی ضرب شده در سال ۱۳۷۰:
فراوان ترین سکه ی بهار آزادی در ایران:
به طور معمول در هر سال انواع مسکوکات بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد در ضرابخانه این بانک ضرب می شود.
از آنجایی که از سال ۱۳۸۶ سیاست بانک مرکزی در این مسیر بود که تاریخ ضرب سکه ثابت بماند و با توجه به اینکه از آن زمان تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی ضرب شده است، این نوع سکه امامی با این تاریخ ضرب فراوان ترین سکه طلای مدرن در ایران قلمداد می شود. همانطور که گفته شد دلیل اصلی انجام این کار جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده که البته سیاست موفقی به شمار نمی رود و همچنان سکه با تغییر قیمت های نجومی مواجه است.
در سال ۱۳۹۷ طرحی به عنوان پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا از سوی بانک ملی ارائه گشت که باعث شد متقاضیان خرید سکه بسیار زیاد شود. تقاضایی که باعث ذوب شدن ۶۰ درصد از ذخایر بانک مرکزی شد.
وضعیت به وجود آمده باعث شد که سید علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران به رئیس‌جمهور وقت حسن روحانی تذکر دهد. این تنش علت برکناری ولی الله سیف رئیس کل وقت بانک مرکزی از این سمت بود.